پرش به محتوا 
هند با جمعیت ۱. ۴ میلیارد نفری و اقتصادی به ارزش ۳ تریلیون دلار، یکی از بزرگترین و پرجمعیت‌ترین اقتصاد‌های نوظهور جهان به‌شمار می‌رود. این کشور آسیای جنوبی در دهه‌های اخیر رشد اقتصادی بسیار سریعی را تجربه کرده و توانسته صنایع و بخش‌های مختلف اقتصادی خود را به سرعت توسعه دهد.
یکی از بخش‌های کلیدی که نقش محوری در پیشرفت اقتصادی هند داشته، بخش بانکی و مالی این کشور است. هند دارای یک شبکه بانکی بسیار گسترده و پیشرفته با بیش از ۹۰ هزار شعبه بانک در سراسر این کشور است. علاوه بر بانک‌های دولتی، بانک‌ها و مؤسسات مالی خصوصی متعددی هم در هند فعالیت می‌کنند.
در این مقاله قصد داریم با مهم‌ترین و بزرگترین بانک‌های هند که نقش کلیدی در نظام بانکی پیشرفته این کشور ایفا می‌کنند، بیشتر آشنا شویم. آشنایی با این بانک‌ها می‌تواند به درک بهتر ساختار و کارکرد نظام بانکی هند که عاملی مهم در رشد اقتصادی فوق‌العاده این کشور بوده است، کمک کند.
پیشینه بانکداری در هند
پیشینه بانکداری در هند به اوایل قرن هجدهم باز می‌گردد. اولین بانک در این کشور در سال ۱۷۸۶ با نام بانک ملت هندوستان توسط استعمارگران انگلیسی تأسیس شد. این بانک وظیفه تأمین مالی تجارت شرکت هند شرقی را برعهده داشت. پس از استقلال هند در سال ۱۹۴۷، تحولات اصلی در نظام بانکی این کشور آغاز شد. در دهه ۱۹۵۰ میلادی، بانک‌های دولتی متعددی تأسیس شدند تا نیاز‌های مالی بخش‌های مختلف اقتصادی را تأمین کنند.
در دهه ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ هم دولت هند اقدام به ملی کردن بیش از ۲۰ بانک خصوصی کرد تا کنترل بیشتری بر نظام بانکی داشته باشد. این اقدام منجر به افزایش قدرت بانک‌های دولتی شد. از دهه ۱۹۹۰ به بعد، هند شاهد اصلاحاتی در بخش بانکی بوده است. قوانین برای کاهش مداخلات دولت و افزایش رقابت در این بخش وضع شده‌اند. همچنین امکان ورود بانک‌های خصوصی خارجی فراهم شده است. این اصلاحات منجر به رشد و توسعه بیشتر نظام بانکی هند شده‌اند.
ساختار نظام بانکی هند
نظام بانکی هند شامل بانک‌های دولتی و خصوصی است که تحت نظارت سخت‌گیرانه بانک مرکزی هند یا RBI فعالیت می‌کنند. بانک‌های دولتی سهم عمده‌ای از بازار را در اختیار دارند.
مهم‌ترین بانک‌های دولتی عبارتند از
– بانک دولتی هند (SBI): بزرگترین و مهم‌ترین بانک عمومی هند که در سال ۱۹۵۵ تأسیس شده است.
– بانک‌های ملی شده: در دهه ۱۹۶۰ و ۷۰ میلادی، دولت هند تعدادی از بانک‌های خصوصی را ملی کرد که امروزه بخش مهمی از نظام بانکی را تشکیل می‌دهند.
– بانک‌های منطقه‌ای روستایی: بانک‌هایی که با هدف ارائه خدمات به مناطق روستایی تأسیس شده‌اند.
اما در کنار بانک‌های دولتی، بانک‌های خصوصی بزرگی هم وجود دارند که از دهه ۱۹۹۰ به بعد رشد قابل توجهی داشته‌اند. مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
– بانک ICICI: بزرگترین بانک خصوصی هند
– بانک ملی پنجاب: یکی از قدیمی‌ترین بانک‌های خصوصی
– بانک کانارا: چهارمین بانک بزرگ هند
بانک مرکزی هند بر عملکرد تمامی این بانک‌ها نظارت دارد و سیاست‌های پولی و بانکی کشور را تنظیم می‌کند.
بانک دولتی هند (SBI)
بانک دولتی هند یا SBI بزرگترین و مهم‌ترین بانک دولتی هند به‌شمار می‌رود که در سال ۱۹۵۵ میلادی با ادغام بانک‌های دولتی مختلف تأسیس شد. این بانک با بیش از ۲۴ هزار شعبه در سراسر هند و حدود ۳۰۰ هزار کارمند، بزرگترین شبکه بانکی در این کشور را داراست.
SBI با دارایی بیش از ۵۰۰ میلیارد دلار، بیش از ۸۰ درصد از بازار سپرده‌گذاری بانکی هند را در اختیار دارد. این بانک خدمات متنوع بانکی از قبیل حساب‌های جاری و پس‌انداز، تسهیلات، خدمات الکترونیکی و کارت‌های اعتباری را به مشتریان ارائه می‌دهد. این بانک یکی از بانک‌های مهم برای حواله روپیه به هند به شمار می‌رود.
بانک‌های ملی‌شده
در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی، دولت هند تعدادی از بانک‌های خصوصی در شرف ورشکستگی را ملی کرد. این بانک‌ها امروزه بخش مهمی از نظام بانکی هند را تشکیل می‌دهند. از جمله مهم‌ترین بانک‌های ملی‌شده می‌توان به بانک پنجاب ملی، بانک ایندین، بانک اورینتال و بانک یونیون اشاره کرد. این بانک‌ها موظف هستند بخشی از منابع خود را صرف اهداف اقتصادی و اجتماعی دولت نمایند.
بانک‌های منطقه‌ای روستایی
به منظور گسترش دسترسی به خدمات بانکی و اعتباری در مناطق روستایی هند، دولت این کشور در دهه ۱۹۷۰ میلادی اقدام به تأسیس بانک‌های منطقه‌ای روستایی کرد. این بانک‌ها با هدف ارائه تسهیلات و خدمات بانکی به کشاورزان، صاحبان کسب و کار‌های کوچک و ساکنان مناطق روستایی تأسیس شدند. در حال حاضر بیش از ۴۰ بانک منطقه‌ای روستایی در سراسر هند فعالیت دارند و نقش مهمی در توسعه روستایی و کشاورزی این کشور ایفا می‌کنند. این بانک‌ها عمدتاً مالکیت دولتی دارند و تحت نظارت بانک مرکزی هند فعالیت می‌کنند.
بانک ICICI
بانک ICICI یکی از بزرگترین و معتبرترین بانک‌های خصوصی هند است که در سال ۱۹۵۵ میلادی تأسیس شد. این بانک با بیش از ۵ هزار شعبه در سراسر هند، بزرگترین بانک خصوصی این کشور به‌شمار می‌رود.
ICICI طیف کاملی از خدمات بانکی شامل حساب‌های جاری، تسهیلات، خدمات الکترونیک و سرمایه‌گذاری را ارائه می‌دهد. این بانک همچنین در بیش از ۱۵ کشور جهان از جمله امارات متحده عربی، انگلستان، کانادا و آفریقای جنوبی دارای شعبه است.
بانک ملی پنجاب (PNB)
بانک ملی پنجاب یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین بانک‌های خصوصی هند به‌شمار می‌رود که در سال ۱۸۹۴ میلادی تأسیس شده است. این بانک در شهر لاهور فعالیت خود را آغاز کرده و هم‌اکنون دفتر مرکزی آن در شهر دهلی نو قرار دارد.
PNB با بیش از ۷۰۰۰ شعبه در سراسر هند و ۴ کشور دیگر، یکی از بزرگترین شبکه‌های شعب بانکی را داراست. این بانک با دارایی بالغ بر ۴۵ میلیارد دلار و بیش از ۷۰ میلیون مشتری، سومین بانک بزرگ هند به‌شمار می‌رود. PNB انواع خدمات بانکی و مالی از جمله حساب‌های جاری، اعطای تسهیلات، خدمات الکترونیکی و بین‌المللی را به مشتریان ارائه می‌دهد.
بانک کانارا
بانک کانارا یکی دیگر از بانک‌های خصوصی قدیمی و برتر هند است که فعالیت خود را از سال ۱۹۰۶ میلادی آغاز نموده است. این بانک در شهر بنگلور مستقر بوده و دارای بیش از ۶۰۰۰ شعبه در سراسر هند است. بانک کانارا با دارایی ۳۲ میلیارد دلار، چهارمین بانک بزرگ هند به حساب می‌آید و انواع خدمات بانکی شامل حساب‌های جاری، اعطای تسهیلات، خدمات الکترونیک و سرمایه‌گذاری را ارائه می‌نماید. این بانک با بیش از ۱۰۰ سال سابقه فعالیت، یکی از معتبرترین نهاد‌های مالی در هند به‌شمار می‌رود.
سخن آخر
می‌توان گفت که نظام بانکی هند طی چند دهه گذشته تحولات عمده‌ای را پشت سر گذاشته است. این نظام بانکی شامل ترکیبی از بانک‌های دولتی و خصوصی است که تحت نظارت بانک مرکزی هند فعالیت می‌کنند. بانک‌های دولتی همچون بانک دولتی هند، بانک‌های ملی‌شده و بانک‌های منطقه‌ای روستایی، نقش محوری در ارائه خدمات بانکی به بخش‌های مختلف جامعه داشته‌اند. اما از دهه ۱۹۹۰ به بعد، رشد چشمگیر بانک‌های خصوصی مانند ICICI، PNB و کانارا بانک، باعث افزایش رقابت و بهبود خدمات در نظام بانکی شده است.
آشنایی با بانک‌های مهم و تأثیرگذار هند می‌تواند تصویر روشنی از ساختار و عملکرد نظام بانکی پیشرفته و گسترده این کشور ارائه دهد که نقش بسزایی در پیشرفت اقتصادی آن داشته است. اگر نیاز به اطلاعات بیشتری در این مورد دارید با ما در صرافی احمدیانی در ارتباط باشید و نظرات خود را برای ما ارسال کنید.